دکتر محمود فرزین دبیر انجمن اورولوژی خراسان شایعترین علت مرگ ومیر زودرس مصدومین ناشی از زلزله را نارسایی حاد کلیه دانست و افزود: حدود ۱۰درصد مصدومینی که بستری می شوند، دچار نارسایی «کلیوی» می شوند. وی در ادامه گفت: این یک بحران بزرگ در جمعیت بزرگ است و اگر پیشگیری درساعات اولیه انجام شود، مداخلات ساده اولیه بسیار کمک کننده است تا با حجم زیادی ازبیماران دیالیزی مواجه نشویم.
وی در خصوص علت اینکه مصدومان درمعرض نارسایی «کلیه» هستند، ادامه داد: درهنگام وقوع حادثه عضلات آسیب میبینند؛ دربدن ما عضلات وجود دارد؛ همچنین پروتئین رشتهمانندی درعضلات ما به نام میوگلوبین وجود دارد و هرجایی که عضلات آسیب ببینند، میوگلوبین با حجم زیاد درخون آزاد میشود.
اورولوژیست دانشگاه علوم پزشکی مشهد تأکید کرد: میوگلوبین به دو علت آسیبزا است؛ اول اینکه وارد کلیه میشود و کلیه را مسدود میکند و عامل دیگر اینکه خود سلول میوگلوبین حاوی املاح معدنی است، پتاسیم موجود هم آزاد و وارد گردش خون میشود.
وی گفت: این پتاسیم داخل سلولی، حجمی حدود ۴۰برابر پتاسیم موجود در گردش خون دارد؛ آمپول پتاسیم باعث توقف قلب میشود. این اتفاق مثل این است که به یک فرد آمپول پتاسیم تزریق شده باشد.وی در ادامه تصریح کرد: وقتی این بیمار در بیمارستان بستری میشود، ورم شدید عضله اتفاق میافتد و به دنبال آن عضله کمخون و له میشود و مسئله مربوط به پتاسیم در روزهای آینده نیز ادامه دارد.
وی ادامه داد: اگر از نارسایی «کلیه» پیشگیری نشود، شاید تا هفتهها نیاز به دیالیز وجود داشته باشد، تاکلیهها بتوانند خودشان را احیا کنند و عملکردشان را بهدست بیاورند.
دبیر انجمن اورولوژی خراسان درباره نقش مردم تا رسیدن نیروهای امدادی درپیشگیری ازصدمات ناشی از زلزله ، گفت: آموزشهای فعلی میتواند مؤثر باشد، چرا که مردم بعد از وقوع حادثه حساس هستند. به محض اینکه مریض درحال خروج از آوار است ،یک رگ گرفته شود و یک لیتر سرم عادی نمکی به مصدوم رسانده شود.
فرزین افزود: اگر مصدوم قادر به بلع باشد میتوان خوراکی به او داد. اما یک سوال ذهن را درگیر میکند که اگر بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد، معده اونباید پر باشد؛ آیا مصدوم ما درفاصله نزدیک نیاز به عمل جراحی دارد یا خیر؟
وی پاسخ داد با وجود تجربه حضورم در دو زلزله بزرگ کشور در بم و رودبار توصیه می کنم: در هر حال بهترین خوراکی دراین شرایط دادن مایعات و ریختن یک یا دو قاشق چایخوری جوش شیرین دریک لیوان آب است؛ مصرف جوش شیرین درپیشگیری بسیار موثر است. اگر ادرار فرد به صفر برسد ،بیش از یک لیتر سرم نمیدهیم و همان یک لیتر کافی است.
او افزود:بیش از یک لیترسرم بیمار را خفه میکند. اما زمانی که مطمئن شدیم مریض در ساعت بیش از ۵۰ سی سی ادرار دارد، یعنی معادل نصف استکان ادرار در ساعت، ساعتی نیم لیتر سرم را ادامه میدهیم تا کلیهها ازمیوگلوبین شسته شوند.
متخصص اورولوژی در ادامه افزود: ظرفیت دیالیز ما، در هر استان محدود است و اگر ما این ظرفیت را به حادثهدیدگان اختصاص بدهیم ،بیماران ما که زندگیشان وابسته به دیالیز است این خدمت را از دست میدهند و با مرگ روبهرو میشوند؛ بنابراین پیشگیری از حادثه «کلیوی» بسیار اهمیت پیدا میکند.